Robert Pierik is als chirurg verbonden aan het Isala ziekenhuis in Zwolle. Hij heeft daarnaast meerdere bestuursfuncties verricht en is bovendien ook nog schrijver van een heuse ziekenhuisroman. Onder de titel ‘Snijgeil’ geeft hij zijn lezers een lang niet altijd flatteuze inkijk in de gewoontes en mores binnen operatiekamers. Maar daar gaan we het nu niet over hebben. Of misschien toch wel. Want juist over die mores en gewoontes hebben we het als wij met hem over psychologische veiligheid spreken. 
‘Ik heb net als andere professionals en bestuurders in de zorg heel wat met het thema’, vertelt Robert Pierik ons wanneer wij hem naar zijn persoonlijke betrokkenheid bij psychologische veiligheid vragen. ‘Patiëntveiligheid speelt in het ziekenhuis vanouds een belangrijke rol’. Hij verwijst naar de vele protocollen en afvinklijsten de afgelopen periode hun intrede in ziekenhuizen hebben gedaan. Hij ziet dit als een belangrijke en noodzakelijke ontwikkeling. Tegelijkertijd wil hij een volgende fase ingaan. ‘Veiligheid is nu nog teveel een kwestie van regels en protocollen, van structuur. Het moet nu een zaak van gedrag en cultuur worden. Gedragsverandering gaat verder daar waar de veiligheidsregels geen grip meer hebben’. Hoe ziet hij een psychologische veilig ziekenhuisklimaat voor zich? ‘Het gaat om anderen aanspreken en jezelf ook aanspreekbaar maken voor anderen. Het gaat om het bespreekbaar maken van fouten. En om het als een hecht en gelijkwaardig team opereren, los van hiërarchische machtsposities’.
Met enige klem zegt hij zich bepaald geen roepende in de woestijn te voelen. ‘Velen denken er zo over als ik’, zegt hij. ‘Tegelijkertijd ervaart iedereen dezelfde worsteling om psychologische veiligheid daadwerkelijk tot leven te brengen. Het is voor ons een nieuw domein. Het implementeren van veiligheidsregels lukt ons wel. Maar het veranderen van gedrag, dat is een andere tak van sport’. Wat hij zou doen als hij het voor het zeggen had? ‘Blijven hameren op bewustwording’, is zijn antwoord. ‘In trainingen en opleidingen aandacht schenken aan cultuur en de do’s and don’ts van een psychologisch veilig klimaat. Zodat professionals beter in staat zijn om hun gedrag aan te passen’. Daarnaast zou hij ook kiezen voor de aanstelling van vertrouwenspersonen. ‘Die zorgen ervoor dat de drempels worden weggenomen om over je zorgen te praten. Momenteel moet je daarvoor naar de directeur gaan, maar dat is vaak net een stap te ver. Dat moet makkelijker en toegankelijker kunnen’. 
- Wat zou JIJ doen als jij het voor het zeggen had om psychologische veiligheid te vergroten?
Hans van der Loo & Joriene Beks
Auteurs "Psychologische Veiligheid, zo vorm je vrijmoedige teams"
